İstiklal Marşı’nın Meclis’te Kabulünün 104. Yılı

Mehmet Akif Ersoy’un “Kahraman Ordumuza” ithafıyla kaleme aldığı İstiklal Marşı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin sembolü olarak 104 yıl önce Meclis’te kabul edildi. Marşın kabulü sırasında Meclis’te yaşanan olaylar ve milletvekillerinin coşkusu, tutanaklara yansıdı. Osmanlıca tutanaklardan elde edilen bilgilere göre, İstiklal Marşı’nın Meclis’teki tartışmalarında çeşitli milletvekilleri fikirlerini paylaştı.

İstiklal Marşı, 1 Mart 1921 tarihinde, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün başkanlığında gerçekleştirilen 1’inci Dönem 2’nci Yasama Yılı’nın ilk birleşiminde milletvekillerinin beğenisine sunuldu. Dönemin Milli Eğitim Bakanı ve Antalya Milletvekili olan Hamdullah Suphi Tanrıöver, İstiklal Marşı’nı paylaşmadan önce, Milli Eğitim Bakanlığı’nın Kurtuluş Savaşı’nın ruhunu yansıtan bir marş için şairlere başvurduğunu ve birçok şiir aldıklarını belirtti.

Tanrıöver, bu süreçte Mehmet Akif Ersoy ile iletişime geçerek, kendisinden bir şiir yazmasını talep etti. Ersoy, ödül beklentisi nedeniyle tereddüt yaşadı ancak Tanrıöver’in “lazım gelen tedbiri alırız” demesi üzerine, büyük bir eser ortaya koydu. Tanrıöver, İstiklal Marşı’nın 10 kıtasını okuduğunda, özellikle “Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak” dizesi en büyük alkışı aldı. “Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda/Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda” dizesinin okunmasıyla birlikte, milletvekilleri arasında “İnşallah” sesleri yükseldi.

İlk okunduğu tarihten 11 gün sonra, 12 Mart 1921’de İstiklal Marşı yeniden Meclis gündemine alındı. Tanrıöver, Kurtuluş Savaşı’nın uzun süredir devam ettiğini ve bu nedenle marşın erken kabul edilmesinin faydalı olacağını ifade etti.

Marşın Kabulü ve Eleştiriler

İstiklal Marşı’nın Meclis’te mi kabul edileceği yoksa başka bir heyetin mi seçeceği konusunda tartışmalar yaşandı. Milletvekillerinin çoğu, kararın Meclis tarafından verilmesi gerektiğini savundu. Bazı milletvekilleri ise ödül nedeniyle eleştirilerini dile getirdi. Tanrıöver, şairlerin para ödülü nedeniyle şiirlerini göndermediğini, vatanın durumunu ifade eden şiirler yazdıklarını belirtti.

Mehmet Akif Ersoy’un ödüllerden uzak durduğunu vurgulayan Tanrıöver, “Ben gelen şiirleri okuduktan sonra, bu işte görevli ettiğiniz bir arkadaşınız sıfatıyla, arzu ettim ki bir kuvvetli şiir daha bulunsun ve kendilerine müracaat ettim.” dedi. Kastamonu Milletvekili Suad Soyer ise, “İstiklal Marşı, hissiyatımızı ifade ediyor.” diyerek marşın önemini vurguladı.

İstiklal Marşı’nın Oylaması

İstiklal Marşı’nın kabul edildiği gün, Çankırı Milletvekili Mehmed Tevfik Durlanık, “Eğer tercih lazım geliyorsa Akif Bey’in şiiri gayet güzel yazılmıştır.” şeklinde konuştu. Ardından, birçok milletvekili Mehmet Akif Ersoy’un İstiklal Marşı’nın kabulünü teklif etti. Meclis’in ikinci başkanı Adnan Adıvar, marşı oylamaya sundu ve büyük çoğunlukla kabul edildi.

Kırşehir Milletvekili Ahmed Müfid Kurutluoğlu, Tanrıöver’in İstiklal Marşı’nı bir kez daha okumasını istedi. Konya Milletvekili Refik Koraltan ise, “Milletin ruhuna tercüman olan bu İstiklal Marşı’nın ayakta okunmasını teklif ediyorum.” dedi. Bunun üzerine Adıvar, marşın kabul edildiğini ve resmi bir İstiklal Marşı olarak tanındığını açıkladı. Tüm milletvekilleri, İstiklal Marşı’nı ayakta dinledi.