Gıda Işınlama Teknolojisi: Güvenlik ve Etkililik

Gıda Işınlama Teknolojisi: Güvenli ve Etkili Bir Yöntem

Gıda ışınlama, gıdaların mikrobiyolojik kalitesini artırmak ve güvenliğini sağlamak amacıyla 20. yüzyılda en çok araştırılan teknolojilerden biri haline gelmiştir. Bu süreç, belirli yönetmeliklere göre uygulanmakta ve bilimsel araştırmalar, ışınlama işleminin gıdalar üzerinde sağlık açısından olumsuz bir etki yaratmadığını göstermektedir.

Gıda ışınlama işleminin bir muhafaza yöntemi olarak yaklaşık 40 yıldır insanlar için güvenli bir şekilde kullanıldığını belirten uzmanlar, bu işlemin gıdaları uygun dozda iyonlaştırıcı radyasyona maruz bırakma olduğunu ifade etmektedir. Işınlama işleminin amacı şunlardır:

• Gıda güvenliğini sağlamak
• Patojen bakterileri kontrol altında tutmak
• Çürüme ve bozulmaya yol açan bakterileri ortadan kaldırmak
• Patates ve soğan gibi ürünlerde kayıpları engellemek
• Bitkisel ürünlerde böceklenmeyi önlemek

Türkiye’de, biri devlet, iki tanesi özel sektörde olmak üzere toplam üç gıda ışınlama tesisi bulunmaktadır. Bu teknoloji, geniş bir yelpazede baharatlardan bakliyatlara, çiğ gıdalardan et ve balığa kadar birçok gıdaya güvenle uygulanabilmektedir.

Gıda ışınlamanın önemli bir özelliği, işlemi sırasında gıdaların sıcaklığının artmaması ve kimyasal madde kullanılmamasıdır. Bu sayede istenilen güvenlikte gıdalar elde edilmektedir. Ayrıca, bu tesislerde kozmetik ürünler ve tıbbi gereçlerin sterilizasyonu da yapılmaktadır, bu da işlemin hayati önemini artırmaktadır.

Işınlamanın Sağlık Üzerindeki Etkileri

Türkiye’de gıda ışınlama ile ilgili bazı yanlış anlaşılmalar bulunmaktadır. Bazı insanlar bu işlemin zararlı olduğuna inanmaktadır. Ancak belirli dozlarda uygulandığında insan sağlığına zararı bulunmadığı vurgulanmaktadır. Örneğin, ABD ve AB ülkelerinde bu yöntem güvenle uygulanmaktadır. Türkiye’de baharatlar için belirlenen ışınlama dozu 10 kGy iken, ABD’de bu oran 30 kGy’ye kadar çıkabilmektedir.

1980 yılında Dünya Sağlık Örgütü, 10 kGy’ye kadar olan ışınlamanın sağlık sorunlarına yol açmayacağına karar vermiştir. Ayrıca, bu teknikle ilgili sağlık güvenilirliği çalışmaları, uluslararası kuruluşlar tarafından belirli aralıklarla yapılmaktadır.

Meyve ve sebzelerle ilgili ihracat sorunlarının çözümü, meyve geri dönüşlerini önlemek ve pestisit sorunları için alternatif yöntemlere yönelmek oldukça önemlidir. Gıda ışınlaması bu alternatiflerden biridir ve meyvelerin ihracatı öncesinde ışınlanması büyük avantajlar sağlamaktadır.

Sonuç olarak, ışınlama teknolojileri, gıda güvenliğini artırmada önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’de daha fazla tesisin kurulması, gıdaların güvenli muhafaza tekniklerinin kullanılmasına olanak tanıyacaktır. Ayrıca, ışınlanmış gıdalara uluslararası standartlara uygun olarak ‘radura’ sembolü eklenmesi zorunludur ve bu tüketicilerin bilgilendirilmesi açısından önemlidir.