Reklam Kurulu 2024 Raporu: Karanlık Ticari Tasarımlar ve Ceza Uygulamaları

Reklam Kurulu Raporu 2024

ANKARA-BHA Reklam Kurulu, 2024 yılı için yayımladığı “Reklam Kurulu Raporu”na göre, tüketici hakları ve aldatıcı ticari uygulamalarla ilgili denetimlerini sürdürdü. Raporun içeriğinde, özellikle “karanlık ticari tasarımlar” ve yasaklı reklamlar gibi konular ön plana çıktı. Karanlık ticari tasarımlar ve diğer uygulamalar “Kararlı ticari tasarımlar”, tüketicilerin çıkarına olmayan seçimlere yönlendiren, manipülasyon ya da yanıltma içerdiği belirlenen dijital tasarımlar olarak tanımlanıyor. İnternet platformlarında yaygın olarak karşılaşılan bu tasarımlar, tüketicilerin ekonomik davranışlarını olumsuz yönde etkileyebileceği için, Reklam Kurulu’nun dikkatle incelediği konular arasında yer aldı.

2024 yılı içerisinde Reklam Kurulu, “karanlık ticari tasarımlar” ile ilgili olarak 92,4 milyon lira idari para cezası uygulanmasına karar verdi. Bu cezalar, dijital ortamlarda yanıltıcı ya da manipülatif reklamlar ve uygulamalara yönelik alındı.

Sektörel veriler ve ceza uygulamaları Kurul, 2024 yılında “diğer mal ve hizmetler” sektörü başta olmak üzere farklı sektörlerden gelen 533 şikâyet dosyasını inceledi. Bu dosyalardan 345’ine reklam durdurma, 188’ine ise idari para cezası uygulandı. Güzellik salonları, sağlık sektörü ve gıda sektörü de denetim altında olan diğer önemli alanlar arasında yer aldı.

Sektörel ceza tabloları:

• Diğer Mal ve Hizmetler: 92,4 milyon TL
• Sağlık Sektörü: 87,8 milyon TL
• Gıda Sektörü: 38,2 milyon TL
• Kozmetik ve Temizlik Ürünleri: 17,5 milyon TL
• Dayanıklı Tüketim Malları ve Teknoloji: 12,7 milyon TL
• İletişim: 9,2 milyon TL
• Finansal Hizmetler: 5,5 milyon TL
• Tütün ve Alkol: 4 milyon TL
• Turizm: 2,8 milyon TL

Öte yandan, yasa dışı bahis ve kumar reklamları nedeniyle de 6 milyon lira ceza kesildi.

Sosyal medya reklamları üzerine

Sosyal medyada da reklamlar sıkı denetim altına alındı. 1917 dijital mecralar dosyasından 707’si sosyal medyada yer alan reklamlara aitti. Instagram, sosyal medya platformları arasında en fazla reklamın yapıldığı mecra olarak öne çıktı. Instagram’ı sırasıyla Facebook, Youtube, X, TikTok ve LinkedIn takip etti. Reklam Kurulu, sosyal medya reklamlarına da sıkı ceza uygulamaya devam ediyor.