Tüketici Haklarının Korunmasına Yönelik 4,4 Milyar Liralık Ceza Verildi

Denetimler ve İdari Cezalar

ANKARA-BHA Tüketicilerin muhatap olduğu tüketici işlemlerine ilişkin 283 bin 131 firmada gerçekleştirilen denetimler sonucu toplam 4 milyar 377 milyon lira idari para cezası uygulandı. Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 2024’te tüketici mağduriyetinin önlenmesi amacıyla denetimlere ağırlık verildi. Tüketicilerin sağlık ve güvenliğiyle ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla finansal işlemlerden mesafeli sözleşmelere kadar birçok konuya ilişkin 283 bin 131 firmada denetimler yapıldı. Bu denetimler sonucu toplam 4 milyar 377 milyon lira idari para cezası uygulandı.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Değişiklikleri

Sözleşmenin zayıf tarafını oluşturan tüketicilerin daha etkin korunması ve mağduriyetlerin engellemesi amacıyla 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da da değişiklikler yapıldı. Bu kapsamda, aldatıcı ve yanıltıcı reklamlarla etkin mücadele için Reklam Kuruluna erişim engeli yetkisi tanındı. Satıştan kaçınmanın ve satış sonrası hizmetlere ilişkin cezalarda caydırıcılığın sağlanması için ceza tutarları artırıldı. Tüketicilere kredi sözleşmelerini dijital ortamda da yapabilmeleri imkanı tanındı. Aldatıcı ve yanıltıcı reklamlarda caydırıcılık ve orantılılık ilkesinin karşılanması için Reklam Kuruluna, cezaları 10 katına kadar artırma yetkisi verildi.

Reklam Kurulu ve Uzlaşma

Yargının iş yükünün azaltılması ve kamu alacaklarının tahsilinin daha hızlı sağlanması amacıyla Reklam Kurulu cezaları da uzlaşma kapsamına alındı. Türkiye’deki ekonomik büyüklüğü 550 milyon dolar olan ve büyük çoğunluğunu kadınların oluşturduğu 2 milyondan fazla kişinin doğrudan satıcı olarak faaliyet gösterdiği, doğrudan satış sektörü de düzenlendi. Böylece Türkiye, Avrupa Birliği’nden (AB) önce doğrudan satışları özel olarak düzenleyen ülke konumuna geldi.

Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nde Değişiklikler

Lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işletmelerde, tarife ve fiyat listelerinin iş yerinin giriş kapısının önüne ve hizmet sunulan masaların üstüne tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde asılması, takılması veya konulması zorunlu hale getirildi. Düzenlemeyle tüketicilerin önceden ve doğru bir şekilde bilgilendirilmesi amaçlandı.

Mesafeli Satışlar ve İadeler

Mesafeli satışlarda gerçekleşen iade işlemlerindeki kargo ücretlerine ilişkin düzenlemelerin yürürlüğü 1 yıl ertelendi. Bu çerçevede, cayma hakkının kullanılabileceği mal ve hizmetlere ilişkin sınırlamalarla iade masraflarının sözleşmeyle tüketici tarafından karşılanabileceğine ilişkin hükümler 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.

Yenilenmiş Ürünlerin Yaygınlaşması

Öte yandan, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişiklilerle söz konusu ürünlerin ülke çapında yaygınlaşmasına yönelik düzenlemeler hayata geçirildi. Yenileme merkezlerine, şubelerinin yanı sıra yenileme yetkisi verecekleri TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ticari işletmeler aracılığıyla da yenileme faaliyeti yürütme imkanı tanındı. Mevzuata aykırı işlem yapan yenileme merkezlerinin yetki belgesinin askıya alınması hükmü getirildi. Cep telefonu gibi elektronik kimlik bilgisine haiz kullanılmış ürünlere ilişkin bilgilerin Bakanlık tarafından oluşturulacak sisteme kaydedilmesi zorunlu oldu.

İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler

İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerle “kapıdan satış” olarak da bilinen satış yönteminde tüketicilerin lehine yeni düzenlemeler yapıldı. Böylece, iş yeri dışında kurulan sözleşmelerde tüketicilerin cayma hakkını kullanması kolaylaştırıldı. Satıcı ve sağlayıcıların yetki belgesi başvuruları ve iptali daha sıkı kurallara bağlandı.